W czasie pandemii koronawirusa badania ginekologiczne dla wielu kobiet przestały być priorytetem. W 2020 roku w programie profilaktyki raka szyjki macicy przebadało się w Polsce jedynie 290 727 kobiet, w porównaniu do 2019, gdzie przebadało się 456 474 kobiet. Regularne wykonywanie badań cytologicznych jest skuteczną metodą profilaktyki raka szyjki macicy. Umożliwia wykrycie choroby na bardzo wczesnym etapie, gdzie stany przedrakowe są wyleczalne w 100 %. Koronawirus nie powinien uśpić naszej czujności.
Rak szyjki macicy
- Rak szyjki macicy jest jednym z najbardziej „podatnych na profilaktykę” nowotworów złośliwych u kobiet.
- Ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem do końca szóstej dekady życia. Około 60% zachorowań występuje między 45 a 64 rokiem życia.
- Rocznie rak szyjki macicy wykrywany jest u ok. 3 000 kobiet, prawie połowa z nich przegrywa z nim walkę.
Jakie są czynniki rozwoju raka szyjki macicy?
- Przewlekłe zakażenie onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego.
- Wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego.
- Wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych.
- Duża liczba partnerów płciowych.
- Duża liczba porodów.
- Wieloletnie palenie papierosów.
- Niski status socjoekonomiczny i gorszy dostęp do opieki medycznej
Co to jest cytologia?
Badanie cytologiczne to skuteczne, bezbolesne i bezpieczne badanie komórek z szyjki macicy. Pozwala wykryć stany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, w czasie kiedy nie występują żadne objawy. Daje nam szanse na bardzo wczesne wykrywanie nieprawidłowości. Do pobrania rozmazu cytologicznego wykonywanego przez lekarza ginekologa lub położną wykorzystuje się sprzęt jednorazowego użytku, tj. wziernik ginekologiczny i szczoteczkę cytologiczną.
Jak wygląda badanie?
Badanie cytologiczne polega na założeniu wziernika do pochwy, pobraniu za pomocą szczoteczki komórek znajdujących się na tarczy i w kanale szyjki macicy, a następnie nałożeniu rozmazu na szkiełko cytologiczne. Rozmaz przekazywany jest do oceny mikroskopowej.
Jak się przygotować do badania?
- Na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego.
- Na pobranie cytologii najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki.
- Co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych.
- Od ostatniego badania ginekologicznego / USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień.
Z jakiego programu profilaktycznego można korzystać?
Program profilaktyki raka szyjki macicy w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia skierowany jest do kobiet między 25 a 59 rokiem życia. Badanie cytologiczne w ramach programu można wykonać bezpłatnie raz na 3 lata, w poradni ginekologiczno-położniczej lub poradni lekarza rodzinnego, która posiada kontrakt z NFZ.
- Jeśli wynik będzie prawidłowy – lekarz ginekolog zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lat lub – w uzasadnionych przypadkach po upływie 12 miesięcy.
- W przypadku, gdy w badaniu zostaną stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym, lekarz ginekolog skieruje na dalszą diagnostykę – badanie kolposkopowe lub badanie kolposkopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego.
Uwaga! Pacjentki leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie mogą zostać objęte badaniami cytologicznymi.
